Oddział Związku Nauczycielstwa Polskiego w Żorach nie ma długiej historii. Przed 1975 rokiem w Żorach działały ogniska związkowe należące do Oddziału ZNP w Rybniku. Do najbardziej aktywnych działaczy ZNP należeli: Anna Brzezicka, Zenon Kaleta, Zygmunt Laskowski i Leopold Kadłubiec. W pierwszej połowie 1970 r. prezesem nowo powstałego ogniska został Józef Chmiel, a sekretarzem Krystyna Fiedor.

Oddziału ZNP w Żorach powstał w 1975 r. Prezesem została kol. Barbara Kieczka, która tę funkcję pełniła do 13 grudnia 1981r., czyli do czasu zawieszenia działalności wszystkich związków zawodowych z  powodu wprowadzenia stanu wojennego. Reaktywowanie ZNP w Żorach nastąpiło w 1983 roku. Wtedy rolę przewodniczącego pełnił Damian Kubica, a zastępcą była Emilia Sikora. Oddział ZNP liczył 352 członków. Siedziba Oddziału mieściła się w I LO im. Karola Miarki, potem w budynku Urzędu Miasta, a następnie w Szkole Podstawowej nr 3 na osiedlu 700-lecia. W 1986 r. odbyła się konferencja sprawozdawczo-wyborcza, która wyłoniła nowe władze związkowe na 4 lata: Urszula Krupa została prezesem, a Otylia Król – wiceprezesem. Od 1990 r. przez 4 kadencje prezesem  Oddziału był Bogusław Janicki. Organizowano wtedy uroczyste spotkania z okazji: jubileuszy, przejścia na emeryturę pracowników oświaty, prowadzono akcje związkowe „tani jeszcze cukier dla wszystkich i ziemniaki dla emerytów”, „zieloną szkołę”, związkowe kolonie letnie i  zimowiska dla dzieci pracowników żorskich placówek, zabawę karnawałową, wycieczki krajowe i zagraniczne, zawody sportowe. Uczestniczono w akcjach protestacyjnych, manifestacjach i strajkach. Zorganizowano 90-lecie, 95-lecie i 100- lecie ZNP. Szkolono prezesów ognisk i członków Zarządu. Zainicjowano wydawanie gazety związkowej „Oświatowiec”, której redakcją zajęła się kol. Ilona Witala- Sługa, a stronę internetową administrowała kol. Beata Buchta. Od 2006 r. prezesem Oddziału została kol. Ilona Witala-Sługa, która kontynuuje działalność poprzedników oraz wdraża nowe pomysły: obiady z okazji DEN, spotkania z nowoprzyjętymi członkami, szkolenia z prawnikiem, szkolenia z awansu zawodowego i inne, spotkania prezesa z pracownikami oświaty w ich placówkach, kuligi, górskie rajdy rodzinne, zawody strzeleckie, biesiady związkowe.

W Oddziale ZNP działają sekcje: Emerytów i Rencistów, Pracowników Administracji i Obsługi, społeczna inspekcja pracy.